: Ymgysylltu â'r Gymuned

Yn ddiweddar, cwblhawyd Harri Leoliad Datblygu Sgiliau yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru, lle bu’n cysgodi ein staff Blaen Tŷ un diwrnod yr wythnos am 6 mis. Mae’r lleoliadau hyn yn cynnig profiad yn y gweithle i bobl 16+ sydd â rhwystrau at waith, gan roi cyfle iddynt feithrin sgiliau a hyder. Yn Sain Ffagan rydym yn benodol yn cefnogi unigolion sy’n ddwyieithog ac yn siarad Cymraeg ar gyfer lleoliadau datblygu sgiliau blaen tŷ.
 

Cyn i Harri orffen, cawsom sgwrs i weld sut brofiad oedd cymryd rhan mewn lleoliad datblygu sgiliau yn Sain Ffagan! Dyma beth ddywedodd:

Sut wnaethoch chi gychwyn y Lleoliad Datblygu Sgiliau gyda ni yn Amgueddfa Cymru?

Dechreuais ym mis Medi 2022. Fe wnes i helpu gyda’r Ŵyl Fwyd yn Sain Ffagan a rhoddodd Lauren o Elite Employment Support fi mewn cysylltiad â’r adran Gwirfoddoli a Lleoliadau. Cyfarfûm â thîm Sain Ffagan. Rwy’n ddwyieithog ac mae’n fonws ychwanegol y gallwn ddefnyddio fy Nghymraeg tra ar leoliad.

Beth wnaethoch chi tra ar leoliad?

Dechreuais yn yr orielau am 2 awr. Teimlais yr angen i ymestyn fy oriau i 10.00-3.00, a oedd yn iawn.

Tra yn yr orielau bûm yn helpu Cynorthwywyr yr Amgueddfa drwy ddefnyddio’r cliciwr i gyfrif presenoldeb pobl.

Weithiau byddwn i'n helpu A fydd yn glanhau unrhyw ollyngiadau yn yr orielau.

Treuliais ddiwrnod gyda Ryland - dwi'n cofio teithio gydag e ar y bygi i'r castell, roedd hynny'n hwyl! Gwnaethom yn siŵr bod yr ardd a'r amgylchedd yn daclus.

Beth ddysgoch chi yn ystod eich amser yn Sain Ffagan?

Dysgais sgiliau gweithio mewn tîm a dysgais am yr amgueddfa ei hun. Cyfathrebu â Chynorthwywyr yr Amgueddfa. Pe bawn i byth yn siŵr beth i'w ddweud wrth ymwelwyr, byddwn yn cael cyngor gan Gynorthwywyr yr Amgueddfa. Roedd siarad â Bryn (aelod o staff Sain Ffagan) yn graff iawn ar yr hanes.

Beth wnaethoch chi ei fwynhau am eich profiad?

Popeth!

Er enghraifft, prynais ychydig o fara o'r becws ac roedd fy rhieni a'm brawd wrth eu bodd. 

I mi roeddwn i'n teimlo'n fwy hamddenol a fy mod gartref yma. Cefais fy nghyflwyno i lawer o Gynorthwywyr Amgueddfa, roeddent yn ddiddorol iawn, yn siaradus, yn gyfeillgar ac yn annwyl.

Diolch yn fawr iawn i Harri am siarad gyda ni am ei amser yn Sain Ffagan ar leoliad. Mae Harri nawr wedi cael ei recriwtio fel aelod o staff pwll ar gyfer y siop yn Sain Ffagan, felly llongyfarchiadau mawr iddo! 

Mae lleoliadau gwaith i fyfyrwyr yn Amgueddfa Cymru yn gallu bod yn gystadleuol, yn enwedig rhai ym maes archeoleg. Roeddwn wrth fy modd yn cael lle ar leoliad i helpu’r Amgueddfa asesu a chatalogio gweddillion dynol.

Gan ymuno â grŵp bach o unigolion ar leoliad, rhai ohonynt yn fyfyrwyr o gwrs Gwyddor Archeolegol Caerdydd, buom yn gweithio ochr yn ochr â’r Curadur i asesu sgerbydau o fynwent ganoloesol gynnar yn Llandochau, ger Caerdydd. Datgelodd y cloddiadau ar ddechrau’r 1990au dros fil o sgerbydau, a rheini wedi bod yn archif Amgueddfa Cymru yn disgwyl archwiliad llawn.

Dysgon ni sut mae'n rhaid storio a thrin y sgerbydau yn unol â safonau moesegol ar gyfer delio â gweddillion dynol. Caiff pob sgerbwd ei hasesu'n unigol ar gyfer cyflawnrwydd, ac weithiau mae'n bosib adnabod y rhyw a gweld tystiolaeth o oedran neu afiechydon. Cofnodwyd y wybodaeth i’w gynnwys yng nghatalog yr Amgueddfa, a bydd yn ddefnyddiol iawn yn y dyfodol wrth ymchwilio gweddillion dynol safle Llandochau, a bydd yn cyfrannu at astudiaeth archeoleg ganoloesol yn fwy cyffredinol.

Mae archwilio gweddillion dynol yn ysgogi adfyfyrio ar fywydau pobl ganoloesol ac, er efallai nad yw at ddant pawb, mae’n dod â ni’n nes at y gorffennol mewn ffordd arbennig. Roedd y lleoliad gwaith yn brofiad dysgu rhagorol. Roedd y Curadur, Adelle yn amyneddgar iawn gyda’r holl gwestiynau a godwyd ac yn hael wrth rannu ei gwybodaeth a’i sgiliau. Mae’n ffordd wych i Amgueddfa Cymru ymgysylltu â’r cyhoedd, ac rwy’n ddiolchgar am y cyfle i weld y tu ôl i’r llenni a chyfrannu at waith yr amgueddfa. Rwy'n gobeithio y bydd Amgueddfa Cymru yn parhau i gynnig cyfleoedd o'r fath i'r rhai a hoffai cymryd rhan mewn lleoliadau gwaith i fyfyrwyr.

Am fwy o wybodaeth am leoliadau gwaith i fyfyrwyr, ewch i dudalennau ‘Cymryd Rhan’ y wefan. Mae modd cofrestru i rhestr bostio i glywed am unrhyw leoliadau pan fyddant yn cael eu hysbysebu. 

Mae The Secret Garden yn broject garddwriaeth a hanes a ariennir gan Grant Gwirfoddoli Cymru CGGC. Rydym yn gweithio gydag oedolion ag Anableddau Dysgu a gwirfoddolwyr cymunedol i ddatblygu a gofalu am ardd fwthyn yn Sain Ffagan Amgueddfa Werin Cymru. Rydym hefyd yn cefnogi cyfranogwyr y project i ymchwilio i hanes yr ardd, bwthyn Ysgubor Fawr ar y safle a’i chyn-drigolion gan ddefnyddio archifau Sain Ffagan ac Archifau Morgannwg. 

Mae dwy thema i broject yr Ardd Gudd. Mae'n broject garddio ac ymchwil hanesyddol. Rydym yn cynnig y cyfle i gymryd rhan mewn sesiynau garddio ymarferol yn ein gardd yn Sain Ffagan i ddysgu am a threialu technegau garddio o’r gorffennol, megis plannu at ddibenion meddyginiaethol neu lanhau. Bydd cyfranogwyr hefyd yn ymchwilio i’r ardd, y bwthyn a’i drigolion mewn partneriaeth ag Amgueddfa Werin Cymru Sain Ffagan ac Archifau Morgannwg. 

Mae cyfranogwyr sy’n mynychu’r project yn gallu dysgu amrywiaeth o sgiliau gan gynnwys gwaith tîm, cyfathrebu, cydlynu a llawer mwy i helpu i’w cynorthwyo a’u cefnogi yn eu datblygiad personol. Mae amgylchedd gwaith diogel yn sicrhau bod cyfranogwyr yn gallu dysgu ar eu cyflymder eu hunain, pe bai hynny'n dysgu am arddwriaeth neu hanes! Mae'r project yn gallu siwtio eu hanghenion a chael effaith gadarnhaol ar eu hiechyd a'u lles.

Mae ein gweithgareddau yn rhad ac am ddim, ac rydym yn annog unrhyw un i ymuno. Gall cyfranogwyr gymryd rhan naill ai yn yr elfen arddio neu hanes neu'r ddau os dymunant! 

Ewch at wefan Innovate Trust i weld fwy am broject The Secret Garden, ac am sut i gymryd rhan - The Secret Garden | Innovate Trust (innovate-trust.org.uk). 

Wrth i bandemig COVID-19 waethygu dros aeaf 2020, gyda'r pwysau ar staff y GIG yn cynyddu, roedd Amgueddfa Cymru am ddefnyddio'r casgliad celf mewn ysbytai a lleoliadau gofal i gynnig cysur i staff a chleifion.

Dyma ni'n gweld mewn rhyfeddod – ac ofn – aberth staff y GIG o ddydd i ddydd mewn amodau tu hwnt i amgyffred. Dim ond cipolwg o'r gwaith sy'n digwydd tu ôl i'r llenni a welwn ni, a dyma ni'n gofyn beth allen ni fel amgueddfa ei wneud i helpu?

Fel rhan o Celf ar y Cyd – cyfres o brojectau a lansiwyd yn 2020 i ganfod ffyrdd newydd i bobl fwynhau'r casgliad celf yn ystod y pandemig - dyma ni'n dechrau gweithio gyda byrddau iechyd ar draws Cymru.

Roedden ni am i gelf fod yn rhan o fywyd gwaith staff y GIG a staff gofal, a rhoi'r cyfle iddyn nhw ddewis sut i gynnwys celf yn eu gweithle.

Ers 2020 rydyn ni wedi cydweithio'n agos â byrddau iechyd i barhau â'r gwaith a ddechreuwyd yn ystod pwysau'r pandemig. Mae'n bleser lansio'r Pecynnau Gofal Lliniarol, wedi'u datblygu'n ar y cyd â Bwrdd Iechyd Addysgu Powys.

Sut ydyn ni'n gweithio gyda Bwrdd Iechyd Addysgu Powys?

Mae'r Pecynnau Gofal Lliniarol yn cael eu datblygu i roi cefnogaeth ychwanegol i dimau gofal lliniarol Bwrdd Iechyd Addysgu Powys. Dyluniwyd y pecynnau ar y cyd â staff Bwrdd Iechyd Addysgu Powys, ac maen nhw'n cynnwys delweddau o weithiau celf o'r casgliad ac adnoddau digidol, o ddisgrifiadau sain i seinluniau. Rydyn ni'n gobeithio y byddan nhw'n creu profiad creadigol, tyner i gleifion, ac hefyd yn fodd i greu awyrgylch o gefnogaeth emosiynol drwy annog sgwrsio a rhannu ymhlith teulu, ffrindiau, a gofalwyr.

Rydyn ni yn Amgueddfa Cymru am rannu'r casgliad cenedlaethol gyda chymaint o bobl â phosib, a rhoi cyfleoedd i ddefnyddio'r casgliadau mewn ffyrdd sy'n addas i bawb. Yn ein gwaith gyda Bwrdd Iechyd Addysgu Powys, rydyn ni wedi canolbwyntio ar ddefnyddio casgliadau Amgueddfa Cymru i gysuro ac ysbrydoli.

Nawdd a chefnogaeth

Galluogwyd cefnogaeth Amgueddfa Cymru drwy Celf ar y Cyd. Dechreuodd hyn fel cyfres o brojectau celf weledol ar y cyd â Chyngor Celfyddydau Cymru, gyda chefnogaeth Llywodraeth Cymru, oedd yn ein herio ni i rannu'r casgliad celf ar draws Cymru mewn ffyrdd newydd ac arloesol yn ystod y pandemig. Mae'r projectau eraill yn cynnwys ein cylchgrawn celf weledol digidol, ⁠Cynfas⁠, ac arddangosfa 100 Celf . Lansiwyd gwefan Celf ar y Cyd ym mis Mehefin 2023, lle gallwch chi bori, dysgu a chael eich ysbrydoli gan y casgliad celf gyfoes o gysur eich cartref. Dilynwch ni ar Instagram @celfarycyd i ddysgu mwy.

Beth yw'r cyfleoedd gwirfoddoli yn Amgueddfa Lechi Cymru?

Rydyn ni wedi bod yn canolbwyntio ar wirfoddoli yn yr Amgueddfa Lechi ers i mi gychwyn fy swydd fel Cydlynydd Gwirfoddoli ym mis Mai 2022. Felly pa fathau o gyfleoedd sy'na i wirfoddoli yma?

Lleoliad Gwaith Gofaint 
Braf oedd cael croesawu Dai draw i’r Amgueddfa ar Leoliad Gwaith Myfyrwyr ym mis Rhagfyr 2022. Roedd Dai ar gwrs coleg Weldio a Ffabrigo ac oedd rhaid iddo gwblhau 20 diwrnod o brofiad gwaith fel rhan o'r cwrs. Cafodd Dai gweithio gyda Liam, ein Gofaint ni, yn yr efail hanesyddol yng ngweithdai’r Gilfach Ddu, lle dysgodd i greu agorwr potel, pocer tân a phâr o efeiliau. Roedd hi’n wych gweld ei hyder a’i sgiliau yn datblygu dros y misoedd bu yma ar leoliad!

Lleoliadau Datblygu Sgiliau  
Cychwynnom Leoliadau Datblygu Sgiliau flwyddyn ddiwethaf yn Llanberis, rhywbeth sydd eisoes yn bodoli yn Amgueddfa Genedlaethol Caerdydd. Un diwrnod yr wythnos o gysgodi’r tîm blaen tŷ ydyn nhw, sy'n cynnig profiad amhrisiadwy i bobl sydd â rhwystrau i waith. Treialwyd y lleoliadau dros Aeaf 2022, ac eleni mae gennym Aaron ar ganol ei leoliad gyda ni. Dywed ei fod yn edrych ymlaen at ddysgu am hanes yr Amgueddfa a chael cyfle i fod yn rhan o dîm. Mae croeso i unrhyw un gysylltu neu holi am fwy o wybodaeth.

Gwirfoddoli Matiau Rhacs 
Os mai crefftio ‘di’ch hoff beth chi, efallai mai helpu ni greu matiau rhacs fyddai’ch rheswm chi dros wirfoddoli. Mae yno griw o oddeutu 3 gwirfoddolwr yn eistedd yn Nhŷ’r Peiriannydd yn wythnosol, yn gweithio ar greu matiau rhacs i’n tai hanesyddol ni! Ers iddynt gychwyn ym mis Mai, maent wedi cael llawer o sgyrsiau difyr gyda’n hymwelwyr ni. Mae llawer o’n hymwelwyr yn adrodd cofion cynnes o wneud matiau rhacs gyda'u neiniau a theidiau blynyddoedd yn ôl. ‘Da ni hefyd wedi bod yn dysgu am enwau difyr o rannau gwahanol o’r Deyrnas Unedig am fatiau rhacs - ‘proddy rugs’, ‘peg rugs’ a llawer mwy!

Beth allwn ni edrych ymlaen ato? 
Mae yno dipyn o bethau ar y gweill gyda gwirfoddoli yn Llanberis… yn yr wythnosau nesaf cadwch olwg am hysbysebion ar gyfer rôl wirfoddoli Llysgennad ar gyfer yr Amgueddfa a rôl wirfoddoli Glanhau Peiriannau. ‘Da ni hefyd am hysbysebu Lleoliad Gwaith Myfyrwyr Treftadaeth ym mis Medi ar gyfer myfyrwyr sy’n chwilio am brofiad cyffredinol o’r byd treftadaeth.